PrEP (pre-exposure prophylaxis) Nedir, Ne Değildir?
- 19 Ağu 2019
- 2 dakikada okunur
‘pre’ temas öncesi, riske maruz kalmadan önce
‘prophylaxis’ bir enfeksiyonu ve/ya bulaşı engellemek adına alınan önlem.
PrEP temas öncesi korunma anlamına gelmektedir ve HIV enfeksiyonundan korunmak için alınan bir haptır. İlk olarak 2012 yılında ABD'de kullanımı onaylanmıştır ve 2015 yılı itibariyle de Dünya Sağlık Örgütü tarafından daha fazla risk altında olan bireyler için ilave bir korunma yöntemi olarak kabul edilmiştir. Doğru bir şekilde kullanıldığı takdirde HIV’e karşı prezervatiften daha etkili bir koruma yöntemi olduğu kanıtlanmıştır.
PrEP kısaltması Türkçeye olduğu gibi geçmiş ve kullanılmakta olsa da TÖP(temas öncesi profilaksi) olarak da kullanılmaktadır.
PrEP’in İçinde Ne Var?
PrEP olarak kullanılmak üzere onaylanan tek marka ilaç Truvada olmakla beraber ilacın jenerikleri de bulunmaktadır. Hem Truvada hem de jenerikler aynı etken maddeyi içermektedir: Tenofovir TDF ve Emtricitabine FTC. Truvada adlı ilacın yanı sıra jenerik versiyonları olan Hivent ve Sidatria adlı ilaçların Türkiye’de satışı bulunmaktadır.
PrEP ve Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar (CYBH)
PrEP sadece HIV’e karşı etkin koruma sağlar. Bugüne kadar toplanan veriler PrEP’in (%99) HIV enfeksiyon oranını önlemede prezervatiften (%70) daha etkili olduğunu kanıtlamıştır.
Sifilis, bel soğukluğu, klamidya, Hepatit C, ve HPV gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak için prezervatif gibi başka önlemler alınmalıdır. Araştırmalar PrEP kullanıyorsanız dahi düzenli HIV ve CYBH testi yaptırmanızı önermektedir.
PrEP Kullanmalı mıyım?
Eğer HIV negatifseniz ve
HIV bulaşı açısından risk içeren davranışlarda bulunuyorsanız, PrEP kullanmanız önerilir.
PrEP Nasıl Alınır, Yan Etkileri Nelerdir?
PrEP günlük olarak oral yolla alınmaktadır. Bu güne kadar araştırmaların hiçbirinde ciddi bir yan etkiye rastlanmamıştır. Ancak, aktif Hepatit B enfeksiyonunuz varsa Truvada kullanmamalısınız. PrEP kullanımında ilacı önerildiği gibi almak çok büyük önem taşır. Araştırmalar göstermektedir ki:
PrEP her gün alındığında %99
Haftada 4 kez alındığında %96
Haftada 2 kere alındığındaysa %76 koruma sağlamaktadır.
Son zamanlarda uzmanlar ayrıca çok sık risk içeren aktivitelerde bulunmayan kişiler için PrEP 2-1-1 rejimini önermektedir. Buna göre cinsel aktiviteden en geç 2 en erken 24 saat önce 2 adet hap alınmaktadır. Bunu takiben 24 sonra tek bir doz ve onun da 24 saat sonrasında son kez tek doz ilaç alınmaktadır. Araştırmalar 2-1-1 rejiminin uygulanması daha zor olsa da halen etkili olduğunu göstermiştir.
PrEP İlacını Nasıl Temin Edebilirim?
PrEP amaçlı kullanılan Truvada az sayıdaki ülkede daha fazla risk altında olan kişilerin ücretsiz erişebildiği bir ilaçtır. Ülkemizde ise PrEP olarak kullanmak üzere Truvada ya da jenerik versiyonlarına ücretsiz erişim mümkün değildir. İlaç eczanelerden temin edilebilmekle birlikte 30 tablet içeren bir kutu ilacın 2019 yılı için satış fiyatı 1.000 TLnin biraz üzerinde seyretmektedir.
İlacın muhakkak doktor kontrolünde alınması önerilir.
PEP (post-exposure prophylaxis) ve PrEP Aynı Şeyler Midir?
Hayır, kesinlikle değildir. PEP’in tanımındaki post sonra demektir ve PEP Türkçede TSP(temas sonrası profilaksi) olarak ifade edilir. Riskli temastan hemen sonra (en fazla 72 saat) alınması ve 4 hafta süresince uygulanması önerilen bir tedaviyi tanımlar. Tedavinin gerekliliği doktor tarafından değerlendirilmeli ve tedavi doktor gözetiminde gerçekleştirilmelidir.
Comments